حوزه کاربرد ترجمه شفاهی بسیار محدود است و بیشتر به‌صورت ترجمه همزمان در محافل سیاسی، مصاحبه‌ها و گفتگوهای دولتی مورداستفاده قرار می‌گیرد. زمینه‌های مورد ترجمه نیز به چند زمینه ترجمه سیاسی، ترجمه اقتصادی، نظامی و جز آن محدود می‌شود، اما در ترجمه‌ی مکتوب چنین نیست.
محدودیتی برای ترجمه مکتوب نمی‌توان قائل شد. تصور اینکه ترجمه کار ساده‌ای است و با یک فرهنگ لغت معمولی انجام می‌شود، تصوری است که از ناآگاهی از این فرایند پیچیده ایجاد می‌شود.
ترجمه متون تخصصی فرآیندی است که نیازمند هوشیاری کامل و آگاهی تمام و کمال از جنبه‌های مختلف چند زبان دارد. پیدا کردن لغات در دیکشنری تنها یکی از مراحل ترجمه است؛ ولی همان هم بسیار مهم است. اینکه در فرهنگ لغت اولین معنی را برای کلمه‌ای پیدا کنید و در متن استفاده کنید، همان اتفاقی است که برای بسیاری می‌افتد.
در هیچ زبانی دو کلمه هم‌معنی کامل پیدا نمی‌شود. این بدین معناست که ممکن است کلمات معنای مشابه داشته باشند؛ اما کاربرد آن‌ها در جملات متفاوت است و نمی‌توان این کلمات را به‌جای یکدیگر استفاده کرد. مترجم باید این آگاهی و دانش را داشته باشد تا همیشه بهترین و مناسب‌ترین کلمه را برای ترجمه خود استفاده کند تا نزدیک‌ترین معنی و کاربرد را به واژه اصلی داشته باشد.
ترجمه یک متن تخصصی به چه عواملی بستگی دارد؟
ترجمه به چند عامل بستگی دارد که مترجم باید آن‌ها را موردتوجه قرار بدهد.
الف) عامل فرهنگی در ترجمه متون
ترجمه ابزاری فرهنگی است. از سویی متن اصلی را تا آنجا که لازم است باید تغییر داد تا بافرهنگ مقصد سازگاری پیدا کند و از سوی دیگر متن اصلی باید با کمترین تغییر ترجمه شود تا بیانگر شیوه تفکر و بیان ملتی دیگر باشد.
ب) عامل زبانی در ترجمه متون
از دیگر عوامل تأثیرگذار در ترجمه است. مترجم متن باید تا حد امکان کلمات و تعبیرات نویسنده را به کار ببرد و از این راه زبان مقصد را غنی کند و از طرف دیگر از به کار بردن کلمات و تعبیرات نویسنده که زبان مقصد را فاسد می‌کند، پرهیز کند.
ج) عامل اخلاقی در ترجمه متن تخصصی
بدین معنا که مترجم باید لفظ به لفظ به نویسنده متعهد باشد؛ اما درعین‌حال باید به روح اثر هم متعهد باشد.
د) عامل زیباشناختی در یک ترجمه کتبی
مترجم باید با نقض قراردادهای عرفی زبان مقصد و آشنایی‌زدایی، غرابت زبانی متن اصلی را تا حد امکان به ترجمه منتقل کند. مکانیسم درک و انتقال معنی در ترجمه که در ذهن مترجم اتفاق می‌افتد و متأثر از ملاحظات متعدد ازجمله ملاحظات زبانی و فرهنگی است با روح مترجم در ارتباط است.
در ترجمه متون یا همان ترجمه مکتوب با توجه به پیشرفته‌ای تکنولوژی و ورود کامپیوتر و انواع برنامه‌های آن‌که امروزه با زندگی بشری عجین شده‌اند، در کنار ترجمه انسانی ترجمه ماشینی نیز مطرح‌شده است.
برخی معتقدند که ترجمه انسان و ماشین تفاوت چندانی ندارند، این افراد خود اقرار می‌کنند که ترجمه ماشین نسبت به ترجمه انسان متخصص دارای عملکرد ضعیف‌تری است اما اعتقاددارند که در آینده نزدیک این ضعف برطرف خواهد شد. ایشان برای اثبات ادعای خود مثال انجام امور محاسباتی و ریاضی را زده‌اند که ماشین بهتر از انسان آن‌ها را انجام می‌دهد این صاحب‌نظران عنوان می‌کنند که یادگیری ریاضیات به‌مراتب دشوارتر از زبان است پس دور از ذهن نیست که برنامه رایانه‌ای ساخته شود که بتواند این فعالیت را انجام دهد.
اما دسته‌ای از صاحب‌نظران به برتری انسان بر ماشین اعتقاددارند و بر این باورند که عملکرد ذهن انسان بسیار دقیق‌تر و مناسب‌تر از ماشین است و قدرت تصمیم‌گیری و انتخاب در ترجمه باعث شده که نتیجه کار انسان بهتر از ماشین باشد و هیچ‌گاه یک ماشین نمی‌تواند به این توانایی برسد.
امروزه نرم‌افزارهای متنوعی برای ترجمه متون مختلف فراهم‌شده تا بتوان سریع‌تر و با راحتی بیشتری مطالب را از زبان مبدأ به زبان مقصد ترجمه نمود. هرچند در ترجمه کلمه به کلمه ماشینی نرم‌افزارهای خوبی در بازار وجود دارد اما در زمینه ترجمه جملات طولانی فاقد کارایی بوده و ترجمه خروجی آن‌ها به سردرگمی می‌انجامد. دلیل این امر گستردگی ابعاد و مفاهیم زبان است.
گرامر، مشخص‌کننده ساختار هر زبانی است و پیچیدگی خاص خود را دارد. همچنین شیوه نگارش مطالب ممکن است به سبک نگارش نویسنده هم وابسته باشد. در چنین شرایطی ممکن است ساختار متن نگارش شده برای نرم‌افزار ناشناخته و گمراه‌کننده بوده درنتیجه ترجمه خروجی درهم و بدون رعایت قواعد گرامری باشد. کاربر مجبور است ترجمه ارائه‌شده را مجدداً ویرایش کرده تا ساختار آن را مرتب و قابل‌فهم سازد که این امر وقت‌گیر می‌باشد.
اما در ترجمه دستی مترجم با تسلط بر مقوله گرامر زبان و آشنایی با چهارچوب نگارشی از زبان مبدأ با مقصد می‌تواند به مقتضی نوع نگارش متن، ترجمه متناسب با آن را ارائه نماید. در ترجمه دستی دقت به‌مراتب بیشتر بوده و دامنه استفاده از معانی و مفاهیم متناسب با واژه‌ها و اصطلاحات گسترده‌تر و به‌صورت گزینشی انجام می‌شود.
در این میان آنچه واضح و مبرهن است این است که ترجمه ماشینی ازلحاظ کیفی در سطح بسیار پائین تری از ترجمه انسانی قرار دارد. ترجمه کیفی ترجمه‌ای است که در آن معنای واقعی جمله درک شود و این ترجمه همزمان نیازی فراتر از تجزیه‌وتحلیل معنایی دارد.
امروزه ترجمه متون علمی تخصصی با تلفیقی از ترجمه ماشینی و انسانی انجام می‌شود بدین معنی که از توانایی ماشین به‌عنوان مکملی برای صرفه‌جویی در وقت و نیز کمک به افرایش دقت انسان استفاده می‌شود.